Przeglądamy strony internetowe, sprawdzamy pocztę i otrzymujemy powiadomienia z Facebooka na komórkę. To wszystko działa w oparciu o jeden i ten sam mechanizm. Postaram się najkrócej opisać na czym to wszystko polega jeżeli ktoś przespał lub ominął akurat te zajęcia z Informatyki.
Nie chcę przesadzić ze szczegółami technicznymi ale też nie chcę z was robić lamusów i używać samych metafor jak to zwykle ma miejsce w jakichś pseudo-popularnonaukowych filmikach na YouTube. Zatem, jak działają strony internetowe?
Nie sposób omówić technicznych i użytkowych aspektów stron internetowych, bez wyjaśnienia ogólnej zasady działania Internetu. Na początku zaznaczam, że nie mam na myśli tutaj sieci Internet tylko bardziej usługę internetową czyli właściwie WWW (ang. World Wide Web). Specjalnie to zaznaczam, bo ku mojemu zdziwieniu prawdziwej relacji pomiędzy TCP/IP a HTTP nie rozumie nawet nie jeden Informatyk.
Sieć WWW stanowią komputery i urządzenia wyposażone w kartę sieciową, która umożliwia ich wzajemną komunikację. Komunikacja, czyli wędrówka danych pomiędzy urządzeniami z jednego krańca świata na drugi odbywa się zgodnie z protokołem internetowym czyli IP (ang. Internet Protocol).
Kiedy chcemy mówić o technologii Web, wkracza protokół HTTP. Niech punktem wyjściowym będzie serwer, czyli komputer, który udostępnia informacje, zaś urządzenie z przeglądarką internetową, czyli oprogramowaniem dającym możliwość eksploracji tych zasobów, określa się jako klienta. Zasoby te są dostępne za pomocą stron internetowych, czyli dokumentów zawierających informacje w postaci tekstu, grafiki i obiektów multimedialnych. Komunikacja wówczas przebiega zgodnie z zestawem reguł, które są zawarte w protokole HTTP.
Protokół HTTP
Próba wyświetlenia strony, poprzez bezpośrednie wpisanie jej lokalizacji w pasku adresu przeglądarki internetowej lub poprzez kliknięcie na link, wysyła do serwera żądanie HTTP. Z kolei serwer w odpowiedzi przesyła odpowiednią zawartość o ile oczywiście podana lokalizacja faktycznie istnieje i została udostępniona przez administratora, dzięki konfiguracji praw dostępu.
Po załadowaniu danych przez przeglądarkę, użytkownik może już z nich swobodnie korzystać. Jeżeli podczas komunikacji wystąpią błędy, zostają wówczas zwracane kody HTTP. Dla przykładu, kod 404 informuje o tym, że serwer nie odnalazł żądanego pliku.
Hipertekst
Strony internetowe tworzone są za pomocą hipertekstu. W przeciwieństwie do zwykłego tekstu, który ma swój początek i koniec, jak na przykład w dowolnej książce lub w niniejszej pracy – hipertekst nie narzuca kolejności czytanych informacji i umożliwia odczyt za pomocą ścieżki indywidualnie wybranej przez Internautę. To właśnie z tego powodu, strony internetowe przeglądamy na urządzeniach elektronicznych i niemożliwe jest odtworzenie ich funkcjonalności na nośnikach fizycznych.
Ponadto, odpowiedzialność za stworzenie konstrukcji przystosowanej pod specyficzne wymagania danej witryny i zapewnienie jej możliwie najwyższej dostępności spoczywa na projektancie serwisu internetowego. Organizację danych na stronie wykonuje się za pomocą specjalnych znaczników. Samo słowo znacznik wywodzi się z rzemiosła drukarskiego i oznacza symbole, które w rękopisie informowały o tym – jak wydrukować poszczególne części tekstu.
Komunikacja w usłudze WWW
Prawdziwa zabawa z technologią Web rozpoczyna się kiedy korzystamy z możliwości komunikacji pomiędzy klientem i serwerem. Korzysta się wówczas z metod GET i POST w celu np. umożliwienia przesłania danych z formularza do bazy. Dzięki temu, korzystanie z sieci WWW jest bardziej dynamiczne – mamy wpływ na zawartości serwisów WWW wysyłając komentarze i logujemy się do swoich przeróżnych kont. Nawet powstał sztuczny termin Web 2.0 aby oddzielić „czasy statycznych stron” gdzie webmaster umieszczał dane na serwerze a Internauci je sobie tylko czytali od sytuacji, w której każdy ma możliwość interakcji w przeróżnych serwisach społecznościowych.
Web 2.0
Początki ery Web 2.0 datuje się na rok 2001. Od tej chwili strony przestały być jedynie źródłem informacji. Stały się miejscem wyrażania opinii i przede wszystkim interakcji między Internautami. Co ciekawe, w dalszym ciągu fora internetowe, blogi, serwisy społecznościowe itp. działają w oparciu o ten sam mechanizm. Zmieniły się tak naprawdę szczegóły, czyli wdraża się takie technologie jak jQuery, AJAX, Angular, SQL, PHP – aby dać możliwość płynnego poruszania się po stronie i wszystko działało jeszcze szybciej i przyjaźniej z punktu widzenia użytkownika końcowego.
Podsumowanie
Nie przesadzę jak powiem, że cała ewolucja sieci Web opiera się na użytkownikach. Statyczne strony z cennymi zbiorami informacji są nadal użyteczne ale nie mają takiego potencjału jak np. serwis tematyczny z dyskusją pod artykułami lub encyklopedia, w którą tworzenie może być zaangażowany każdy z nas. Jeżeli interesuje was geneza i historia rozwijania sieci WWW zachęcam do poszukania informacji na ten temat – ciekawe bo rozpoczęło się od chęci szybszej wymiany informacji w ramach prowadzonych badań jądrowych w CERN-ie.
