Serwer VPS – zalety, wady i mity – czy warto?

Jeżeli kiedykolwiek zastanawiało Cię czy korzystanie z serwera VPS wiąże się z jakimiś korzyściami lub czy nie omija Cię coś ważnego kiedy korzystasz ze współdzielonego hostingu wirtualnego to ten artykuł jest dla Ciebie.

Serwer VPS (ang. Virtual Private Server) czyli Prywatny Serwer Wirtualny – to wirtualna instancja komputera, która oferuje większość tego, co może zaoferować fizyczny serwer podłączony do Internetu. Dzięki wirtualizacji, na jednym serwerze fizycznym możemy programowo symulować działanie wielu osobnych serwerów z własnymi zasobami logicznymi opartymi o jego zasoby sprzętowe, co znacznie obniża koszt.

VPS zachowuje się jak zwykły serwer – masz własny system operacyjny i pełne uprawnienia.

Artur Ejsmont

Skąd wziął się pomysł na wirtualizację serwerów? Moc współczesnego przeciętnego komputera jest tak duża, że rzadko kiedy jest ona wykorzystywana w całości. Stąd powstałą idea wirtualizacji, dzięki temu jeden fizyczny komputer może udostępnić swoje zasoby wielu administratorom na raz. Standardowe komputery stacjonarne jakie można kupić dziś mają co najmniej 4 rdzenie taktowane zegarem 3.4 GHz, 16GB RAM i dysk 512GB SSD. Standardowy serwer w tej samej cenie ma te parametry zazwyczaj znacznie wyższe. Serwer WWW nie musi dysponować dużymi zasobami obliczeniowymi ani pamięciowymi w małych projektach webowych (np. strona internetowa małej firmy lub blog WordPress). Spokojnie wystarczy procesor 1 Ghz, 1GB RAM i kilka wolnych gigabajtów na dysku. Znacznie niższy koszt takiego serwera i niemal niezauważalna różnica w wydajności z perspektywy małego projektu webowego powoduje, że niezależny system, który może oferować usługi sieciowe może być wykorzystywany także przez małych przedsiębiorców a nawet pasjonatów i uczniów.

System operacyjny, panel lub cała aplikacja w VPS

Aby możliwa była komunikacja z serwerem VPS, ma on preinstalowany system operacyjny, najczęściej są to już obrazy wyspecjalizowanych do zadań serwerowych systemów operacyjnych. Dostawcy serwerów VPS oferują zainstalowanie różnych wersji takich systemów jak:

• Ubuntu,
• Debian,
• Fedora
• Centos,
• Windows Server

Konfiguracja serwera – o ile nie zainstalujemy samodzielnie panelu do zarządzania hostingiem, polega na korzystaniu z konsoli SSH:

Możliwa jest także preinstalacja całych paneli, które ułatwiają zarządzanie serwerem:

• Plesk,
• cPanel,
• Virtualmin

Zarządzenie hostingiem polega wtedy na korzystaniu z paneli administracyjnych do jakich przywykliśmy ze standardowych hostingów wirtualnych:

Wybrane panele mogą być dodatkowo płatne ze względu na opłaty licencyjne. Niektóre rozwiązania VPS pozwalają zainstalować kompletne i wstępnie skonfigurowane popularne aplikacje np. CMSy takie jak WordPress, PrestaShop, Joomla, Drupal a także inne aplikacje GitLab, Docker, OpenVPN itd…

Niezależnie od wybranej drogi, zawsze mamy dostęp do całego systemu operacyjnego. Jednak im więcej aplikacji jest preinstalowanych na serwerze VPS, tym administracja „na niższych poziomach” może się okazywać coraz trudniejsza ze względu na sporą ilość zainstalowanego i uruchomionego oprogramowania, którymi rządzi wiele powiązań i zależności. Dla początkujących administratorów problem mogą powodować nawet niestandardowe lokalizacje instalacji modułów czy plików konfiguracyjnych.

Różnice pomiędzy serwerem VPS a hostingiem

Zalety i wady serwera VPS najlepiej zestawić z najpopularniejszą metodą utrzymywania stron w Internecie czyli z hostingiem wirtualnym lub współdzielonym. Hosting, (ang. webhosting) to usługa, w ramach której właściciel zasobów serwerowych udostępnia je wydawcom aplikacji i stron internetowych w celu opublikowania konkretnego projektu w Internecie. W przypadku współdzielonego hostingu wirtualnego, polega na udzieleniu dostępu do własnego folderu z całą zawartością WWW, do bazy danych i podstawowych możliwości konfiguracyjnych w ramach prostego panelu klienta.

Konfiguracja sieciowa i adres IP

Sieciowa izolacja od cudzych serwisów internetowych i własny internetowy adres IP to według mnie największa różnica, która wiąże się z samymi korzyściami. Serwer VPS pozwala na niestandardową konfigurację portów czyli otwieranie i zamykanie portów z własnymi regułami.

Własny (dedykowany) adres IP to też wielka zmiana z perspektywy autorytetu, możliwości integracji z innymi usługami oraz SEO. Własne IP mają zazwyczaj wartościowe serwisy „na wyższym levelu” i może być wyróżnikiem samym w sobie. Na hostingu współdzielonym sąsiad, który rozsyła mailing lub nieświadomie padł ofiarą hakerów może spowodować spadek naszej reputacji w oczach Google. Współdzielony hosting i poczta to też często przyczyna tego, że nasze e-maile trafiają do spamu. To samo może dotyczyć treści nielegalnych takie jak: warez, pornografia czy radykalizm polityczny (ale oczywiście nielicujący z nurtem mainstreamowym). Skoro własny adres IP nie zaszkodzi a tylko może pomóc – warto się zastanowić nad takim ulepszeniem.

Ciekawostka: Własny adres IP pozwala też bez rozszerzenia SNI zainstalować certyfikat SSL. Dzięki temu certyfikat SSL działa także na starszych przeglądarkach. Jeżeli korzystasz z hostingu współdzielonego i masz aktywny SSL, Twoja strona jest prawdopodobnie niedostępna na bardzo starych lub nieaktualizowanych, tym bardziej jeżeli wysyłasz nagłówek HSTS Strict Transport Security, który uniemożliwia odwiedzić stronę po HTTP.

Możliwości konfiguracyjne

Nawet przy instalacji popularnych skryptów możemy mieć problem z idealnym skonfigurowaniem hostingu pod ich wymagania. W przypadku hostingu współdzielonego jesteśmy zdani na administratorów dostawcy zaś na własnym VPSie wszystko możemy skonfigurować według naszych potrzeb i uznania. Migracja na wyższą bądź niższą wersję PHP to żaden problem. To samo dotyczy wykorzystywania modułów czy dowolnej konfiguracji serwera Apache/NGINX edycji pliku php.ini czy bazy MySQL. Należy jednocześnie pamiętać, że z dużymi możliwościami konfiguracyjnymi wiąże się też większa odpowiedzialność.

Wydajność i dostępność

Jak nie trudno się domyślić, sytuacja w której wszystkie zasoby wirtualnej maszyny są całkowicie odseparowane i zarezerwowane dla naszej strony, pozytywnie wpływa na wydajność. Nasza strona nigdy też nie doświadczy nagłych spadków wydajności, ponieważ nie ma żadnych czynników które mogłyby to spowodować. Na hostingu współdzielonym spadki wydajności lub prace serwisowe i spowodowana przez nie niedostępność usługi to niemal norma. Serwisy trwają krótko kilka do kilkanaście minut i są rzadkie np. raz na miesiąc. Są wykonywane zazwyczaj w nocy aby nie powodować zgłoszeń serwisowych i roszczeń klientów.

Należy jednak pamiętać, że VPS nie musi być zawsze wydajniejszym rozwiązaniem. Wszystko zależy od parametrów serwera VPS. Jeżeli wybierzemy zbyt słabą maszynę lub dobierzemy zbyt małą ilość RAM w połączeniu z zasobożerną dystrybucją Linuxa i aplikacją (np. system e-commerce) nasz serwis może działać wolno. Trzeba pamiętać o tym, że takie pakiety hostingu współdzielonego jak linia Performance firmy OVH lub Biznes Cloud nazwa.pl to bardzo wydajne środowiska. Stworzenie równie wydajnego hostingu na własnym serwerze VPS może nas zmuszać do wykupienia wyższych i droższych instancji. Jeżeli mamy stronę z konkretnym ruchem np. 100 tyś UU miesięcznie to zakup VPS zaczyna mieć sens dopiero kiedy planujemy na niego wydać ok. 100 zł netto miesięcznie.

VPS nie działa też w oderwaniu od fizycznej maszyny. Serwer taki teoretycznie może ulec tym samym awariom co prawdziwe sprzęty fizyczne. W nadmiarowych rozwiązaniach chmurowych prawdopodobieństwo takiego zdarzenia jest bliskie zeru. Należy ciągle pamiętać, że VPSy też działają w środowisku współdzielonym. Istnieją techniki dokładnej izolacji i zagwarantowania zasobów tym bardziej w obecnie popularnych chmurach ale tutaj też wiele zależy od rozwiązań dostawcy. Jedyne co mogę doradzić to wybór renomowanych usług chmurowych czołowych dostawców.

Bezpieczeństwo

Domyślnie zainstalowane systemy są odpowiednio zabezpieczone przed najczęstszymi atakami. Jeżeli nie tworzymy kont root z hasłem „root” to nie powinniśmy się obawiać włamań. Teoretycznie możliwość własnej konfiguracji systemu zrzuca odpowiedzialność za bezpieczeństwo na nas.

Korzystanie z certyfikowanych instalatorów i stosowanie aktualnych i stabilnych wersji oprogramowania daje poziom bezpieczeństwa zbliżony a może nawet wyższy w stosunku do hostingów wirtualnych. W sieci jest wiele poradników jak wzmocnić poziom bezpieczeństwa serwera WWW a domyślne konfiguracje nie zostawiają luk, które mogłyby się przyczynić do łatwego przejęcia kontroli nad naszą maszyną.

Wsparcie techniczne

Należy zrozumieć, że przy prawdziwych serwerach VPS (pomijamy w tym wypadku kombinacje typu „zarządzany VPS”) nie mamy żadnego wsparcia ani nikt proaktywnie nie poprawia naszej konfiguracji. Raz uruchomiony serwer to system, którego funkcjonowanie zależy całkowicie od nas. Wsparciem technicznym jesteśmy tak naprawdę my sami. Korzystając z VPSów przez kilka lat nie miałem sytuacji, że coś nagle przestaje działać. Serwerowe systemy operacyjne są dostosowane do ciągłego działania i aktywnie przeciwdziałają potencjalnym awariom. Za ewentualne błędy i niedopatrzenia w konfiguracji można winić tylko siebie.

Od czasu do czasu musimy zaktualizować system pod kątem bezpieczeństwa. W praktyce ogranicza się do tego, że raz na miesiąc warto się zalogować do konsoli i wykonać reboot serwera. Problem z bezpieczeństwem i ciągłością działania staje się tym większy im większy jest nasz serwis. Firmy oferujące serwery VPS oraz chmury czołowych dostawców oferują tworzenie zautomatyzowanych kopii zapasowych, które wyratują nas w najbardziej beznadziejnych sytuacji. Istnieją rozwiązania zarządzanych VPS i tutaj już wiele zależy od jakości tego „zarządzania”.

Zalety serwera VPS

• realnie odizolowany serwer o gwarantowanych zasobach,
• wysoki uptime, w dużej mierze zależny od nas,
• możliwość nieskrępowanej konfiguracji, optymalizacji i edycji zmiennych środowiskowych i systemu operacyjnego,
• odpowiednia wydajność – jeżeli poprawnie dobierzemy parametry do naszych potrzeb,
• możliwość skalowania w górę i w dół – niemal każdy dostawca oferuje możliwość dokupienia lub zrezygnowania z dowolnych zasobów,
• własny, najczęściej darmowy statyczny adres IP,
• dużo niższa cena od serwerów dedykowanych,
• możliwość stosowania najnowszych wersji oprogramowania serwerowego,
• możliwość instalowania własnych modułów i możliwość ich swobodnej konfiguracji,
• brak sztucznych limitów unikalnych użytkowników,
• brak blokad hostingu spowodowanych przez tzw. false positive,
• mamy wpływ na moment kiedy wykonywany jest restart – brak nieprzewidzianych przerw w działaniu witryny,
• możliwość oferowania własnych usług hostingowych,
• większy autorytet i prestiż (własny adres IP, rekord PTR z własną domeną),
• możliwość dokładnego dopasowania najistotniejszych parametrów takich jak: procesor, RAM, rozmiar i typ dysku twardego.
• idealne środowisko do nauki administracji serwerami i tworzenia własnych infrastruktur hostingowych,
• możliwość korzystania z wyszukanych lub własnych systemów równoważących obciążenie, zapewniających ciągłość działania lub CDN.

Wady serwera VPS

• administracja i obsługa techniczna serwera wykonywana samodzielnie,
• brak wsparcia pod kątem administracji i konfiguracji serwera,
• zazwyczaj wyższa cena hostingu jeżeli chcemy dorównać najwydajniejszym hostingom współdzielonym,
• mniejsza wydajność i czasy dostępu w porównaniu do serwerów dedykowanych.

Mity na temat VPS

• Serwery VPS są wydajniejsze – nieprawda, wszystko zależy od dokładnych parametrów serwera VPS i klasy hostingu, z którym go porównujemy.
• Serwery VPS są przeznaczone dla zaawansowanych administratorów – nieprawda, można automatycznie zainstalować panel administracyjny, który nie wymaga specjalistycznej wiedzy.
• VPSy są droższe od hostingu wirtualnego – nieprawda, istnieje wiele rozwiązań VPS znacznie tańszych w porównaniu do zwykłych hostingów współdzielonych – mit bierze się z błędnej analogii: skoro VPS to rozwiązanie pomiędzy hostingiem a serwerem dedykowanym, który jest znacznie tańszy, serwer VPS jest droższy od hostingu WWW.
• Nie jest istotne gdzie dzierżawimy VPSy – dostawca ma wielki wpływ na jakość VPSa, zapewnia sprzętową ciągłość działania, monitorowanie, możliwości konfiguracji, konserwacji oraz gwarantuje parametry sprzętowe i określa regulamin korzystania z usługi.
• VPS może w pełni zastąpić serwer dedykowany – jest to prawda w aplikacjach małej skali, w przypadku dużego serwisu i tak niezbędna będzie migracja na serwer dedykowany.

Podsumowanie

Czy warto wykorzystywać serwery VPS? Tak, jeżeli jego specyficzne cechy są nam potrzebne i będziemy potrafili je wykorzystać. Nie jest to dobry wybór jeżeli potrzebujemy tylko większej wydajności od obecnego hostingu wirtualnego lub w obecnym, zarządzanym rozwiązaniu nie podoba się nam jakiś szczegół. Serwer VPS to całkiem inne podejście to kwestii hostingu stron internetowych.

Jak widać, serwer VPS to wybór dla kogoś kto ma własnego administratora, potrafi skonfigurować serwer samodzielnie lub wystarczą mu opcje dostępne w gotowych, preinstalowanych panelach. Rozwiązanie to ma wysoki próg wejścia ale kiedy już go przekroczymy nic nie jest w stanie ograniczyć naszego serwisu internetowego. VPS oferuje wiele zalet, które są niedostępne w przypadku rozwiązań hostingu zarządzanego. Trzeba pamiętać, że więcej wolności w konfiguracji to też większa odpowiedzialność, którą bierzemy na siebie.